Nomenclatuur - Een vergelijking van CCAM, WHO ICHI, CPT en HCPCS met daarenboven hun positie ten opzichte van WHO ICD-11.
Inleiding
De Classification Commune des Actes Médicaux (CCAM) van Frankrijk en de International Classification of Health Interventions (ICHI) van de WHO beschrijven allebei wat er in de zorg gedaan wordt. Toch verschillen ze fundamenteel in structuur (code-opbouw), syntaxis (hoe je een code samenstelt), semantiek (welke betekenis-aspecten je móét of kúnt vastleggen) en inhoud/scope. Daarnaast vragen ze om duiding ten opzichte van CPT/HCPCS (VS) en ICD-11 (diagnosen). Hieronder probeer ik die verschillen systematisch uit te werken en plaats ik elk stelsel in zijn natuurlijke gebruikscontext.
CCAM versus ICHI
Structuur en syntaxis (hoe ziet een code eruit?)
CCAM (Frankrijk).
- Codeformaat: 7 tekens: AAAA000 (vier hoofdletters + drie cijfers). De 1e letter = grote anatomische eenheid; 2e = orgaan/functie binnen die eenheid; 3e = actie; 4e = toegang/techniek. De drie cijfers differentiëren varianten met dezelfde letters. De letters I en O worden vermeden om verwarring met 1/0 te voorkomen.
- Aanvullende velden: naast de 7-teken hoofdcode bestaan expliciete “codes supplémentaires” zoals Phase de traitement (fasering van meerstaps-acten), Activité (rol: chirurgie, anesthesie, CEC, etc.) en Extension documentaire.
- Coderegels: CCAM hanteert het principe van het acte global: je codeert de volledige verrichting met één code; tussenstappen worden in principe niet apart gecodeerd. Er zijn wel gestes complémentaires (toegestane aanvullende handelingen) en modificateurs (bijzondere omstandigheden, bv. spoed op feestdag), maar die zijn strikt gereguleerd.
ICHI (WHO).
- Codeformaat: 7 tekens in drie assen (triaxiaal), vaak met puntjes tussen de segmenten: Target (3) - Action (2) - Means (2), bijv. DAA.JK.AC. Dit is de stamcode.
- Uitbreidingen: je kunt de stam combineren met extension codes (gedeeld binnen de WHO-FIC-“foundation”) voor details zoals lateralisatie, anatomische topografie, substanties, of om packages/combinatie-interventies te modelleren met een logische syntaxis.
Kernverschil: CCAM codeert betekenis in de letterposities van één compacte code en voegt context toe via nationale aanvullende velden en strikte combinatieregels; ICHI ontleedt expliciet in Target–Action–Means en voegt detail toe via gestandaardiseerde WHO-extension codes en een compositie-syntaxis.
Semantiek (wat móét je vastleggen?)
CCAM.
Een libellé beschrijft primair een actie op een topografie, met modus van toegang en methode waar relevant; diagnose hoort niet tot het onderscheidende criterium van de titel (tenzij strikt noodzakelijk). De semantiek is dus technisch/operationeel en plaats-/toegangsgebonden, afgestemd op facturatie en registratie.
ICHI.
Semantiek is conceptueel gescheiden: Target (waarop), Action (wat), Means (hoe). Target kan lichaam/structuur zijn, maar ook functies, activiteiten/participatie of omgevingsfactoren (convergent met ICF), waardoor ICHI ook revalidatie, functioneren en publieke gezondheid dekt.
Kernverschil: CCAM’s semantiek is anatomisch-technisch en billing-georiënteerd; ICHI’s semantiek is breed klinisch/statistisch met functionerings- en public-health-bereik.
Inhoud/scope en doel
- CCAM is een nationale nomenclatuur voor medische handelingen (arts-professionals) met tariefkoppeling en gebruiksregels ten behoeve van facturatie/vergoeding (o.a. Assurance Maladie; ook gebruikt in PMSI).
- ICHI is een WHO-referentieclassificatie voor rapportage en analyse van interventies in de volle breedte van het zorgsysteem (diagnostisch, chirurgisch, mentaal, eerstelijns, geallieerde beroepen, revalidatie, en publieke gezondheid) - niet ontworpen als nationale declaratiestandaard.
CCAM & ICHI ten opzichte van CPT/HCPCS (Verenigde Staten)
CPT (AMA).
- Rol: primaire procedurenset voor facturatie/administratie in de VS.
- Structuur: hoofdzakelijk vijfcijferige Category I codes; Category II (kwaliteits-/prestatiemeting) zijn 4 cijfers + “F”; Category III (opkomende technologie) zijn 4 cijfers + “T”. Modifiers (twee tekens) preciseren omstandigheden.
HCPCS (CMS).
- Tweedelig stelsel: Level I = CPT (AMA), Level II = alfanumerieke codes (letter + 4 cijfers) voor items/diensten die CPT niet dekt (o.a. ambulance, Durable Medical Equipment, Prosthetics, Orthotics, and Supplies (DMEPOS), medische hulpmiddelen, sommige geneesmiddelen). CMS beheert Level II.
Relatie met CCAM.
- Overeenkomst: CCAM en CPT/HCPCS zijn nationale stelsels primair gericht op declaratie/betaling.
- Verschil in ontwerp: CCAM draagt veel semantiek in de codepositie (locatie-actie-toegang) en werkt met acte global + strakke combinatieregels; CPT/HCPCS leunen op omschrijvingsteksten + modifiers en een tweedeling (CPT vs. Level II-artikelen).
Relatie met WHO ICHI.
- Doelverschil: ICHI is internationaal/statistisch, agnostisch aan nationale bekostiging; CPT/HCPCS zijn VS-specifiek/billing.
- Interoperabiliteit: ICHI kan dienen als pivot om nationale sets te mappen/vergelijkbaar te maken (studies mappen o.a. nationale procedurestelsels naar ICHI en benutten gedeelde extension codes met WHO ICD-11). Declaratie in de VS blijft CPT/HCPCS-gedreven; ICHI ondersteunt analyses en crosswalks.
CCAM & ICHI ten opzichte van ICD-11 (diagnosen)
ICD-11 (WHO).
WHO ICD-11 is de internationale diagnose-classificatie (mortaliteit/morbiditeit). Het doel is vastleggen van het “waarom” (aandoening/reden van zorg), niet van de uitgevoerde handeling.
Complementariteit en gedeelde foundation.
- In de praktijk worden procedure-/interventiecodes (CCAM, CPT/HCPCS of ICHI) gecombineerd met ICD-11-diagnosecodes in dossiers, statistiek of declaratie.
- WHO ICHI en WHO ICD-11 zijn beide verankerd in de WHO-FIC Foundation en delen extension codes (bijv. lateralisatie, anatomie, substanties). Dat bevordert semantische samenhang en uitwisselbaarheid tussen diagnose- en interventiedata.
Samenvattende duiding per dimensie
- Structureel/syntactisch:
- CCAM = AAAA000 + nationale aanvullende velden (Activité/Phase/Extension), met acte global en associatie-/exclusielijsten. ICHI = Target(3) - Action(2) - Means(2) met compositie en extension codes.
- Semantisch:
- CCAM focust op topografie + actie + toegang/techniek, diagnose niet onderscheidend in de titel; ICHI scheidt Target - Action - Means en dekt ook functioneren en publieke gezondheid.
- Inhoud/scope en doel:
- CCAM en CPT/HCPCS = nationale stelsels voor betaling; WHO ICHI = internationaal referentiekader voor klinische/statistische doeleinden en interoperabiliteit. WHO ICD-11 = diagnosen.
Tot slot
- CCAM is een Franse, declaratie-gerichte procedureset met semantiek in de codeposities en strakke acte-global-regels (7-teken code + aanvullende velden).
- WHO ICHI is een WHO-referentieclassificatie met triaxiale stamcodes (Target–Action–Means) en extension codes voor rijke, internationaal vergelijkbare interventiedata—geschikt als brug tussen nationale systemen.
- In de VS vullen CPT (procedures) en HCPCS Level II (artikelen/voorzieningen en enkele diensten) elkaar aan voor facturatie; ze lijken qua rol op CCAM, niet op ICHI.
- Ten opzichte van WHO ICD-11 (diagnosen) zijn CCAM/CPT/HCPCS/ICHI complementair: WHO ICD-11 beschrijft het “waarom”, CCAM/CPT/HCPCS/ICHI het “wat” - waarbij WHO ICHI en WHO ICD-11 dankzij een gedeelde foundation en extension codes semantisch mooi op elkaar aansluiten.
Bronnen: officiële CCAM-handleiding (structuur, acte global, gestes/modificateurs); WHO-pagina + ICHI-(beta)-/referentiegids (triaxiale opzet, extension-syntaxis, scope); AMA/CMS (CPT-categorieën, modifiers; HCPCS-Level II-opzet); WHO/ICD-11 en WHO-FIC-foundation (gedeelde extension codes).
